FODMAP
GİRİŞ
Gastrointestinal semptomların tedavisi, diyet ve yaşam tarzı değişikliklerini içerir. İBS için birinci basamak tedavi olarak düşük FODMAP diyeti, gastrointestinal semptomların etkili bir şekilde azaltılması amacıyla yaygın olarak belirlenmiş bir strateji hâline gelmiştir (1,3).
FODMAP Diyeti
FODMAP’lar soğandan buğday bazlı ekmeklere kadar çok çeşitli gıdalarda ortaya çıkan kısa zincirli bir karbonhidrat ailesidir. Yüksek ve düşük FODMAP sınıflamasına giren çeşitli besinler bulunmaktadır (Tablo 1) (1). Düşük FODMAP içerikli diyet, fermente oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve poliollerin diyette azaltılması prensibine dayanmaktadır. FODMAP ifadesi bütün kısa zincirli karbonhidratları içermektedir (1,2,5). Bu ögelerin, zayıf düzeyde emildiği, bağırsakta hızlı fermente olduğu bilindiğinden semptomları artırdığı düşünülmektedir. FODMAP’lar sıvının bağırsak lümenine çekilmesine neden olan ince bağırsakta kolayca emilmez. Kalan karbonhidratlar kolonda fermente olarak gaz üretimine neden olur. Bu özelliklere sahip olan karbonhidratları diyetten çıkartarak, semptomlarda bir azalma olduğu belirlenmiştir (1,3). İnflamatuvar bağırsak sendromunda önerilen düşük FODMAP içeren diyet 5-18 g/gün FODMAP içermektedir (2). Düşük FODMAP diyetinde yüksek FODMAP içeren besinler 4-6 hafta ara ile diyetten çıkarılır. İBS şikayetlerinde azalma olduğunda yüksek FODMAP içeren besinlerin her gün bir tanesi olmak koşulu ile diyete eklenir ve semptomlar takip edilir. Hastanın besinlere verdiği cevaba göre uygun beslenme planı oluşturularak semptomları artıran besinler diyetten çıkarılır (4,5).
SONUÇ
Özet olarak; İBS tanısı alan bireylerin FODMAP diyetini uygulaması, yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olacaktır. Düşük FODMAP diyetinin ilk aşaması, yüksek FODMAP içerikli besinleri tamamen çıkaran veya kısıtlayan, 4-8 haftalık bir eliminasyon süreciyle başlar. Semptomlar hafiflemeye başladığında yüksek FODMAP içeren besinler tolere edilebilecek FODMAP türünü ve miktarını tanımlamak için tek tek tekrar diyete eklenerek, vücuda tanıtılır.
KAYNAK
⦁ Günay ESKİCİ. Egzersizle İlişkili Gastrointestinal Problemlerde Düşük FODMAP Diyet Yaklaşımı. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi. 2020;12(2):233-40. DOI: 10.5336/sportsci.2019-72526.
⦁ Feride Ayyıldız, Hilal Yıldıran. Farklı Diyet Modellerinin Bağırsak Mikrobiyotası Üzerine Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2019;47(2):77-86. DOI: 10.33076/2019.BDD.1161.
⦁ Sadi Furkan ENGÜRÜLÜ, Elmas KASAP. İrritabl Barsak Sendromu. Güncel gastroenteroloji 24/1. Mart (2020).
⦁ Elif EDE, Havvanur YOLDAŞ İLKTAÇ. İrritable Bağırsak Sendromunda Güncel Diyet Yaklaşımları. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. Cilt:1 Sayı:1 Yıl: 2019.
⦁ Tuba Ustaoğlu, Nilüfer Acar Tek, Abdullah Emre Yıldırım. İrritabl Bağırsak Sendromunda (İBS) FODMAP Diyetinin İBS Semptomları, Beslenme Durumu ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2020;48(1):43-54. DOI: 10.33076/2020.BDD.1238.