Probiyotikler ; FAO ve WHO’ya göre yeterli miktarda uygulandığında konakçıya fayda sağlayan mikroorganizmalar olarak tanımlanan probiyotikler besinlerin metabolizmasını düzenleyerek, patojenlere karşı koruma sağlayarak bağışıklığı olumlu yönde etkiler (1,2). Probiyotik mikroorganizmalarının en yaygını laktik asit bakterilerdir (3). Probiyotik mikroorganizmaları insan orjinli olmalı, patojenik özellik göstermemeli, bağırsak epitel yüzeyine tutunmalı ve gastrik asit ve safra tuzuna dirençli olmalıdır (3).
Bağırsak florasında probiyotik tüketimiyle olumlu gelişmeler olması; Laktoz intoleransı, Kabızlık, Diyare, Crohn Hastalığı, IBS ve Ülseratif Kolit durumlarında semptomları iyileştirdiği yapılan çalışmalarla desteklenmiştir (2,3). Özellikle IBS tedavisinde semptomların hafiflemesinde tek tür probiyotiğe nazaran çoklu tür probiyotik takviyesinin iyi geldiği vurgulanmıştır (4). Bunlarla birlikte kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde probiyotiklerin iyileştirici rolü bulunmuştur (2). Yapılan çalışmalar bağırsak mikrobiyomu ve metabolitlerinin kardiyovasküler hastalıklarda önemli katkıları olduğu ayrıca hasta kişilerde bağırsak florasındaki yararlı bakterilerde azalma gözlemlenmiştir (2).
Probiyotiklerle beraber prebiyotik kavramı da günümüzde yaygınlaşmaya başlamıştır. Prebiyotik ise ‘’sağlık yararı sağlayan konakçı mikroorganizmalar tarafından seçici olarak kullanılan bir substrat” olarak tanımlanmaktadır (5). Prebiyotikler bağırsakta hidrolize olmazlar bu yüzden kalori değerine sahiptir ve enerji katkısına sahiptir (5).Prebiyotikler soğan, sarımsak, enginar, yulaf, buğday gibi çeşitli bitkilerde bulunur ve bağırsakta bakteri üremesini uyararak kolondaki metabolik aktiviteleri uyarır (5). İnsan sağlığına sağladığı yararlar sebebiyle gıda endüstrisinde prebiyotik kullanımı artmıştır. Bununla beraber probiyotik ve prebiyotiklerin kombinasyonu da sinbiyotik olarak adlandırılmaktadır (2).
KAYNAKÇA
1 Seon-Kyun Kim , Robin B. Guevarra , You-Tae Kim , Joongi Kwon, Hyeri Kim , Jae Hyoung Cho, Hyeun Bum Kim ve Ju-Hoon Lee.İnsan Bağırsak Mikrobiyomuyla İlişkili Hastalıklarda Probiyotiklerin Rolü. Kore Mikrobiyoloji ve Biyoteknoloji Dergisi,2019
2Anna Oniszczuk,Tomasz Oniszczuk,Marek Gancarz v eJolanta Szymanska.Kardiyovasküler Hastalıklarda Bağırsak Mikrobiyotası, Probiyotikler ve Prebiyotiklerin Rolü
3 Başar Uymaz.Probiyotikler ve Kullanım Alanları
4 Hanna Fjeldheim Dale, Stella Hellgren Rasmussen, Özgün Ömer Asiller, Gülen Arslan Lied. İrritabl Bağırsak Sendromunda Probiyotikler: Güncel Bir Sistematik İnceleme
5Manoj Kumar Yadav, Indu Kumari, Bijender Singh, Krishna Kant Sharma. Probiyotikler, prebiyotikler ve sinbiyotikler: Yeni nesil terapötikler için güvenli seçenekler. doi: 10.1007/s00253-021-11646-8.2022